Esnaf ve sanatkar sicil işlemleri; 5362 sayılı Esnaf ve Sanatkarlar Meslek Kuruluşları Kanununun 67–70 nci maddeleri, Esnaf ve Sanatkarlar Sicili Yönetmeliği, Türkiye Esnaf ve Sanatkarlar Sicil Gazetesi Yönetmeliği ve 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunun 5362 sayılı Kanununa aykırı olmayan ticaret siciline ilişkin 24 - 38 inci maddeleri hükümleri çerçevesinde yürütülmektedir.
ESNAF VE SANATKAR SİCİL MÜDÜRLÜĞÜ
5362 sayılı Kanunun 67 inci maddesi uyarınca, esnaf ve sanatkârların sicillerinin, sağlıklı ve güvenli bir şekilde Bakanlık e-esnaf ve sanatkâr veri tabanında tutulması ve yayınlanmasını teminen ticaret davalarına bakan asliye hukuk mahkemeleri gözetiminde ve kurulu bulunduğu il idari sınırları içerisinde çalışmak üzere Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birlikleri bünyesinde ayrı bir birim olarak Esnaf ve Sanatkâr Sicil Müdürlükleri kurulmuştur.
ESNAF VE SANATKAR SİCİL İŞLEMLERİ
1- Tescil
2- Tadil
3- Meslek Terkin
4- Sicil Terkin
1)TESCİL İŞLEMİ
5362 sayılı Kanun kapsamındaki esnaf ve sanatkârlar, yanlarında çalışanlar hariç, çalışmaya başladıkları tarihten itibaren durumlarını otuz gün içinde bağlı bulundukları sicile tescil ve Türkiye Esnaf ve Sanatkarlar Sicil Gazetesinde ilan ettirmekle yükümlüdürler. Bu yükümlülüğü yerine getirmediği tespit edilenler birlik tarafından ruhsat vermekle yetkili ilgili kurum ve kuruluşlara bildirilir. İlgili kurum ve kuruluşlar, sicil kaydı yapılana kadar bunların faaliyetlerini durdurur.
Esnaf ve sanatkârların meslekî faaliyette bulunabilmeleri ve ilgili odaya kaydedilmeleri için sicile kayıtları şarttır ve sicile her bir meslek için ayrı kayıt yapılması gereklidir. Her bir kayıt için de ayrı ücret ödenir.
Aynı işyerinde olmak kaydıyla birden fazla konuda faaliyet gösteren esnaf ve sanatkârların esas faaliyeti ile ilgili odaya kaydı sağlanır. Ancak, üyenin yazılı talebi halinde ve yükümlülüklerini de yerine getirmesi kaydıyla diğer faaliyetleri ile ilgili odalara da kaydı yapılabilir. (Burada, esnaf ve sanatkârlara esas faaliyeti dışındaki faaliyetlerinden dolayı odasız sicil kaydı yaptırma imkânı tanınmıştır.)
İlgilinin, aynı sicil müdürlüğü çalışma bölgesi içerisinde aynı meslekten dolayı birden fazla işyeri açması halinde, açılan diğer işyerleri şube olarak adlandırılır. Şube açılması ve kapanması tescil edilmiş hususlarda değişiklik olarak değerlendirilir ve tadil işlemine tabidir
Sicile kayıt olan esnaf ve sanatkârlara ait bilgiler sicil tarafından; elektronik ortamda, iş yerlerinin bulunduğu yerdeki meslek ve sanatları ile ilgili ihtisas odasına, iş yerleri seyyar olanların ikametgâhlarının bulunduğu yerdeki meslek ve sanatları ile ilgili ihtisas odasına; meslek ve sanatları ile ilgili ihtisas odası bulunmayanların bilgileri ise karma odaya, karma oda yoksa meslek ve sanatları ile ilgili en yakın odaya kayıt için gönderilir. İlgili oda yönetim kurulu, bu kişilerle ilgili üyelik kararlarını ilk toplantısında alır.
Esnaf ve sanatkâr siciline kayıtlı iken, daha sonraki yıllarda yıllık alış veya satış tutarları ya da gayri safi iş hasılatı, esnaf ve sanatkâr sayılma hadlerini aşanlar kendileri istemedikçe ticaret siciline ve dolayısıyla Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği bünyesindeki odalara kayda zorlanamazlar. Ancak, yıllık alış veya satış tutarları ya da gayri safi iş hasılatı, esnaf ve sanatkâr sayılma hadlerinin altı katını aşanların kayıtları, sicil marifetiyle ticaret siciline aktarılır.
SİCİL TASDİKNAMESİ
Esnaf ve Sanatkarlar Siciline tescilini yaptıran Esnaf ve Sanatkarlara Sicil Müdürlüğü tarafından onaylı Sicil Tasdiknamesi verilir.
Sicil tasdiknamesi; tasdiknamede yer alan bilgilerde herhangi bir değişiklik olmadığı veya yenisi düzenlenmediği sürece altı ay geçerlidir.
Tasdiknamenin geçerlilik süresinin dolması halinde ilgililerin talebi üzerine, gideri ve harcı tahsil edilerek yeni tasdikname düzenlenir.
Müdürlük tarafından yapılan değişiklik tescilleri (tadil), sicil tasdiknamesinde yer alan bilgilerden herhangi birinin de değişmesini gerektiriyorsa, ilgililerin talebine bakılmaksızın tasdikname, gideri ve harcı ilgiliden tahsil edilmek suretiyle yenisi düzenlenerek ilgiliye verilir.
2-) TADİL İŞLEMİ
Esnaf ve Sanatkarlar, Esnaf ve Sanatkar Siciline Tescil edilmiş hususlarda meydana gelen değişiklikleri en geç 30 gün içinde sicile bildirerek tescil ettirmek zorundadırlar.
Ad ve soyadın değiştirilmiş bulunması, iş yerinin sicilin yetki bölgesi içinde başka bir yere nakledilmesi, işletme adı değişikliği gibi haller tescil edilmiş işlemlerde değişiklik sayılır.
3-) MESLEK TERKİN
Birden fazla meslek icra eden esnaf ve sanatkarların bu mesleklerinden birisini icra etmekten vazgeçmeleri halinde mesleği terk işlemi yapılır.
Yine, ilgilinin icra ettiği mesleği bırakıp, başka bir mesleki faaliyete başlaması durumunda; önce icrasına başlayacağı meslek dalından dolayı tescil işlemi daha sonra faaliyetine son verdiği meslekten dolayı da meslek terk işlemi yapılır.
4-) SİCİL TERKİN
Tescilin dayandığı husus veya işlemler kısmen veya tamamen sona erer ya da ortadan kalkarsa sicildeki kayıt, ilgilinin başvurusu üzerine kısmen ya da tamamen silinir. Esnaf ve sanatkarlık niteliği sone eren kimse 30 gün içerisinde kayıtlı bulunduğu Esnaf ve Sanatkar Sicil Müdürlüğüne müracaat ederek kaydını sildirmek zorundadır.
Sicil müdürü tarafından öldüğü belirlenen ve varisleri tespit edilemeyen esnaf ve sanatkârların sicil kayıtlarının silinmesi ve bu hususun Sicil Gazetesinde ilânı doğrudan ve ücretsiz olarak yapılır. Bu durumdaki işlemlerden 492 sayılı Harçlar Kanununda belirtilen harçlar tahsil edilmez.
SİCİL İŞLEMLERİNİN TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLAR SİCİL GAZETESİNDE YAYIMLANMASI
Sicile kayıt edilen ve ilanı gereken hususlar, Bakanlığın gözetim ve denetimi altında Konfederasyon tarafından Bakanlık e- esnaf ve sanatkar veri tabanı kullanılarak elektronik ortamda Türkiye Esnaf ve Sanatkarlar Sicil Gazetesinde yayımlanır.
TESCİLE DAVET VE CEZA
Tescil edilmesi gereken bir hususun ilgilisi tarafından tescil ettirilmediğini haber alan müdürlük, tescil başvurusunda bulunmakla yükümlü kişileri, otuz gün içinde tescil başvurusunda bulunmaya veya tescili gerektiren sebeplerin bulunmadığını ispat etmeye çağırır.
Müdürlükçe verilen süre içinde tescil isteminde bulunmayan ve kaçınma sebeplerini de bildirmeyen kişi, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun 33 üncü maddesinin ikinci fıkrası uyarınca cezalandırılır. (Bu durumda, müdürlüğün teklifi üzerine mahallin en büyük mülki amiri tarafından ilgili şahıs bin Türk Lirası idari para cezasıyla cezalandırılır.)
Süresi içinde tescil isteminde bulunulmaması veya kaçınma sebepleri bildirilmiş olmasına rağmen kaçınma sebeplerinin yeterli görülmemesi hallerinde müdürlük, durumu sicilin bulunduğu yerdeki ticaret davalarına bakan asliye hukuk mahkemesine bildirir. Mahkemenin tescile hükmetmesi halinde resen tescil yapılır.
İdari para cezası verilmesine rağmen, kanuni süre içerisinde tescil isteminde bulunmamakta ısrar edilmesi halinde, müdürlük durumu sicilin bulunduğu yerdeki ticaret davalarına bakan asliye hukuk mahkemesine bildirir. Mahkemenin tescile hükmetmesi halinde resen tescil yapılır.